OTOMOTİK BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ

Uzun bir süredir tartışmalara neden olan "BireyselEmeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarı" Türkiye Büyük Millet Meclisi”nde komisyonda kabul edilerek Meclis gündemine geldi.Meclis komisyonundan Meclis gündemine gelen tasarının yasalaşması halinde; 45 yaşını doldurmamış, 4/a ve 4/c'li statüsünde çalışanların ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı veya Mavi Kartlı olanlar için çalışmaya başladıkları tarihte işveren tarafından bireysel emeklilik sistemi sözleşmesi düzenlenecek ve bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesi sağlanacak. Diğer yandan, Kanunun yürürlük tarihinde 45 yaşını doldurmamış hala çalışanlar için de ilgili hükümler geçerli olacak. Kanunun yürürlük tarihi ise 1 Ocak 2017 olarak belirlendi. Bakanlar Kurulu bu kapsamdaki işyerlerini belirlemeye yetkili olacağı için sektör veya çalışan temelli bir ayrım yapılması pek te mümkün görünüyor

Tasarıya göre işveren bireysel emeklilik sistemi için BES şirketleri ile bu konuda sözleşme imzalayarak sözleşme yapılacak, bu şirketi kendisi belirleyebilecek. Ancak söz konusu şirketin Müsteşarlıkça uygun görülen bir şirket olması şartı gerekiyor. Yeni Bireysel Emeklilik Sistemine göre, işveren çalışan adına bireysel emeklilik sisteme aktarılacak katkıyı en geç ücret ödeme gününü takip eden işgünü bireysel emeklilik şirketine aktarmak zorunluluğu bulunuyor. İşverenin katkıyı bireysel emeklilik sistemi için anlaşılan bu şirkete bu katkıyı geciktirmesi sebebiyle çalışanın zararı olursa eger, oluşan bu zararın işveren tarafından ödenmesi gerekecek. İşveren tarafından, çalışanın prime esas kazancının yüzde üçüne karşılık gelen tutarı çalışan adına bireysel emeklilik şirketine aktaracak. Bu oran Bakanlar Kurulu tarafından iki katına çıkarılabilecek ve yüzde bire kadar da azaltılabilecek. Çalışan istemesi durumun da kendisi adına ödenecek bu katkı payının artırılmasını talep edebilme hakkına sahip bulunuyor.

Tasarıya göre; işverenlerin çalışanları otomatik katılımla da bireysel emeklilik sözleşmesi açıldığına dair bilgilendirme yapması da gerekiyor. Çalışan işveren tarafından yapılan bu bildirimden sonraki 2 ay içerisinde sözleşmeden cayma hakkına sahip. Cayma durumu halinde işveren tarafından ödenen katkı payları 10 gün içerisinde çalışana iade edilecek. Ayrıca, çalışan Müsteşarlıkça belirlenen durumlarda katkı payı ödenmesine ara verilmesini de talep edebilecek. İki ay içerisinde cayma hakkını kullanmayan çalışanlar Bin TL'ye kadar ek devlet katkısı sağlanacak. Çalışanlar, otomatik katılıma ilişkin emeklilik sözleşmesinde belirlenen tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilme hakkına sahipler. Diğer taraftan, çalışanın sistemden ilk 3 yıl içinde çıkması halinde, devlet katkısı alması söz konusu değil. Bununla birlikte, 3 ila 6 yıl arasında sistemden çıkanlar devlet katkısındaki birikimlerinin yüzde 15'ini, 6 ila 10 yıl arasında çıkanlar yüzde 35'ini, 10 yılı tamamlayanlar yüzde 60'ını alabilecekler. Sisteme katılım sadece çalışılan işyeri aracılığıyla olabilir. Dolayısıyla, çalışanın bireysel olarak sisteme dahil olması mümkün değil.

Otomatik katılımlı BES'e dahil olmak 45 yaş altı tüm çalışanlar için zorunlu. Yukarıda da belirtildiği üzere, kapsama giren çalışanlar, işverenleri tarafından otomatik olarak sisteme dahil edilecekler ancak çalışanların 2 ay sonra sistemden çıkma hakları var. Dolayısıyla, halihazırda bir bireysel emeklilik planına dahil olan çalışanların sistemden çıkmaları halinde iki BES'leri olmayacak. Diğer taraftan, çalışanların halihazırda dahil oldukları BES'i iptal ettirip otomatik katılıma geçmeleri imkanı bulunmuyor. Ancak isteyen çalışanlar otomatik katılımlı sistemde de kalabilecek; böylece iki Bireysel Emeklilik Sistem'i olmuş olacak ve devletin çalışan için yaptığı otomatik katılım için sunduğu 1.000 TL'lik devlet katkıdan da yararlanabilecek. Tasarıda tanımlanan Otomatik katılımlı bireysel emekliliksistemine geçilmesi işveren açısından yukarıda sayılan sorumlulukları doğuracak. Bu açıdan, işverenlerin bazı konu başlıklarını iş planına dahil etmesi ve çalışanlarına bilgilendirme yapması gerekiyor. İşverenin ilk etapta 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla 45 yaşını doldurmamış çalışanların sayısının belirlemesi, çalışanların süreçle ve özellikle çalışan tarafından kullanılırsa eger cayma hakkı konusunda bilgilendirilmesi için istenen gerekli belgeleri hazırlaması, işyerinde açılacak bireysel emeklilik hesapları için yetkili kuruluşlarla görüşmelere başlaması gerekiyor.

PAYLAŞ